Zakendoen met Duitsland, dit moet je weten

In dit artikel lees je meer over de zakelijke kansen die Duitsland biedt. Daarnaast komen actuele zaken en bijvoorbeeld cultuurverschillen aan bod.

• Actueel
• Handel met Duitsland
• Kansrijke sectoren
• Contacten leggen
• Zakelijke cultuur
• Afspraken schriftelijk vastleggen
• Goederen exporteren
• Goederen importeren
• Rijverbod Duitsland
• Dienstverlening

Actueel

Duitse economie groeit licht

In het derde kwartaal van 2024 is de Duitse economie onverwachts gegroeid met 0,2%. De overheid en huishoudens gaven in de afgelopen drie maanden meer geld uit. Hiermee voorkomt Duitsland een recessie. Door een zwakkere export heeft de Duitse industrie het nog steeds moeilijk. Dit komt vooral door geopolitieke ontwikkelingen, zoals de spanningen met China bijvoorbeeld. 

Grenscontroles

Sinds 16 september 2024 houdt Duitsland controles aan de grens van het land. Dit gebeurt bij snelwegen, maar ook op het spoor. Met de grenscontroles wil het land illegale migranten en terrorisme buiten houden. De maatregel geldt in eerste instantie voor minimaal een half jaar. 
Transport en Logistiek Nederland (TLN) maakt zich grote zorgen over de gevolgen van de paspoortcontroles. De transportbranche zegt dat hierbij eerder grote problemen ontstonden. Duitsland controleerde in de coronaperiode en tijdens het Europees Kampioenschap voetbal afgelopen zomer ook al aan de grens.

Stijging faillissementen in Duitsland

In de eerste helft van 2024 zijn meer bedrijven failliet gegaan dan verwacht. Vergeleken met dezelfde periode vorig jaar gaat het om een stijging van 41%. Vooral bedrijven in de vastgoedsector, machinebouw en toeleveranciers van de auto-industrie hebben financiële problemen. Dit komt door de nasleep van COVID, hogere energie- en grondstofprijzen, inflatie en een afnemende vraag. Zo produceert de Duitse machinebouw dit jaar 8% minder dan in 2023 vanwege de afnemende vraag.

Handel met Duitsland

Veel Nederlandse ondernemers zijn al actief op de Duitse markt. Dit komt door de stabiele economische situatie en de omvang van de afzetmarkt. En Duitsland is een buurland. Het land bestaat uit zestien deelstaten. De regeringen van de deelstaten hebben hun eigen ministeries. En soms eigen wetten. Hierdoor zijn de regionale verschillen groot. Ook de dialecten die Duitsers spreken, verschillen per regio. In dit artikel lees je over de zakelijke kansen die Duitsland biedt. En welke regels je tegenkomt als je goederen en diensten importeert of exporteert.

Duitsland staat traditioneel bekend als industrieland met sectoren zoals automotive en machines. Door de jaren heen groeide de dienstensector met zakelijke dienstverlening, logistiek en telecom.

In 2023 exporteerden Nederlandse ondernemers goederen ter waarde van ruim 165 miljard euro naar Duitse afnemers. Exportproducten waren vooral elektrische apparaten, toestellen voor telecommunicatie, groente en fruit.

Belangrijkste importproducten uit Duitsland waren voertuigen voor wegvervoer, elektrische apparaten en gespecialiseerde machines. De totale import uit Duitsland was 118 miljard euro in 2023. Bekijk de belangrijkste cijfers over de Nederlands-Duitse handel.

Kansrijke sectoren

Met bijna 84 miljoen inwoners is de Duitse economie de grootste van Europa. Er liggen kansen voor Nederlandse ondernemers door de hoge welvaart en omdat we buren zijn. Duitsland is een uitgestrekt gebied. De regio Noordrijn-Westfalen is alleen al zo groot als Nederland. Richt je daarom op de regio met de beste kansen voor je product of dienst.

Kansen liggen bijvoorbeeld in de sectoren duurzame mobiliteit, energie en klimaat. En in de ontwikkeling van de waterstofeconomie. Duitsland wil wereldleider worden in deze economie. 

Contacten leggen

Duitsers hebben het liefst contact met nationale zakenpartners of bedrijven. Duits personeel aanstellen of inhuren maakt het zakendoen makkelijker. Je kunt ook een Duitse distributeur of handelsagent aanstellen, verkopen via een webshop of plaatselijk een eigen vestiging oprichten. Zorg dat je Nederlandse bedrijf een aantrekkelijke uitstraling heeft. Dit doe je met een Duits telefoonnummer, Duitstalige website en Duits verkoopmateriaal zoals brochures. Veel Duitsers verstaan de Engelse taal wel, maar communiceren liever in het Duits. 

Beursland Duitsland

Duitsland is beursland nummer één in Europa. Het land staat bekend om haar vaktechnische beurzen voor vrijwel alle sectoren. Door een bezoek aan een nationale vakbeurs krijg je snel inzicht in de Duitse markt. Je legt hier je eerste zakelijke contacten en bouwt zo een netwerk op. In de AUMA Trade Fair-database vind je een overzicht van nationale beurzen en tentoonstellingen.

Ondersteuning

Verschillende organisaties ondersteunen je bij je zoektocht naar geschikte partners. Soms betaal je hiervoor. 

• RVO helpt je bij het vinden van betrouwbare Duitse zakenpartners. Hiervoor gebruikt RVO haar ambassadenetwerk. Dit netwerk bestaat uit ambassades en Netherlands Business Support Offices (NBSO’s). RVO maakt een overzicht van zakenpartners voor je op basis van je vragen en eisen. Ook een persoonlijke introductie is mogelijk. 
• Nederland heeft in Duitsland drie NBSO’s. In Frankfurt am Main, Hamburg en Stuttgart. Deze handelskantoren van de Nederlandse overheid helpen je bij het vinden van vertegenwoordigers en samenwerkingspartners. Ook geven ze informatie over de markt en Duitse wetten en regels. De medewerkers kennen de Duitse markt, spreken de taal en hebben een zakelijk netwerk.  
• Duitse kamers van koophandel helpen je bij de juiste contacten vinden en controleren. Ook helpen ze met je nevenvestiging of filiaal inschrijven.

Wil je je plannen met een adviseur bespreken? Bel dan met het KVK Adviesteam: 088 585 22 22. 

Zakelijke cultuur

We zijn dan wel buren, toch is de Duitse zakelijke cultuur anders dan de Nederlandse. Een paar voorbeelden: Duitsers zijn formeler en werken vaak in bedrijven met duidelijke hiërarchische verhoudingen. Gebruik bij je eerste contact geen voornamen en onderhandel op het juiste niveau. In gesprek gaan met medewerkers die geen beslissingen mogen nemen brengt je niet verder. Investeer tijd in je zakelijke relaties en bouw zo wederzijds vertrouwen op. Zorg dat je een betrouwbare partij bent voor je buitenlandse zakenpartner. Check daarom regelmatig in het Handelsregister of de gegevens over je bedrijf nog kloppen. Duitsers houden van specialisten. Wees trots op je specialisme en laat dit tijdens een gesprek duidelijk blijken. En straal degelijkheid en kwaliteit uit. Zo zijn er nog meer do’s en don’ts.

Afspraken schriftelijk vastleggen

Leg afspraken met je Duitse partners schriftelijk vast. Duitsers houden zich aan de gemaakte afspraken en verwachten dit ook van hun zakelijke partners. Betrouwbaar zijn helpt je bij het zakendoen. Laat je contract en voorwaarden beoordelen door een jurist met kennis van het Duitse recht. Huur voor het vertalen van juridische documenten een beëdigd vertaler in.

Gemaakte afspraken leg je ook vast in een offerte. Dit doe je vooral bij een eenmalige koop of levering. In Duitsland zet je op een offerte dezelfde verplichte informatie als op andere zakelijke correspondentie. Maak afspraken over prijzen en de gewenste manier van betalen. En wie het transport betaalt en regelt. Bespreek met elkaar onder welke Incoterm® de levering plaatsvindt. Neem deze op in je offerte of contract. Gebruik bijvoorbeeld deze modelcontracten. Voorkom problemen en vraag je Duitse partner om een schriftelijk akkoord op je offerte of algemene voorwaarden.

Goederen exporteren

Je sloot een zakelijk contract en verkoopt je product naar Duitsland. Met een verkoop aan een ander EU-land doe je een intracommunautaire levering. In de EU zijn geen echte grenzen. De EU is een zogeheten interne markt met vrij verkeer van goederen. Je doet geen uitvoeraangifte. En je klant betaalt geen invoerrechten. Je Duitse klant draagt de btw af. Dit kan alleen wanneer beide partijen een geldig btw-identificatienummer hebben. Wanneer je Duitse klant geen btw-id heeft, factureer je met Nederlandse btw.

Wanneer je accijnsgoederen levert, draagt je Duitse klant accijns af. Voor de btw-heffing over accijnsgoederen zijn speciale regels. De Duitse douane vertelt je meer over accijns en andere verbruiksbelastingen.

Wetten en regels voor producten

Omdat Nederland en Duitsland EU-landen zijn, zijn de wetten en regels voor producten deels gelijk. Een paar verschillen:

• Het Produktsicherheitsgesetz (ProdSG). Deze productveiligheidswet zorgt voor gelijkvormige veiligheidsnormen voor (consumenten)producten. Hierin staan bijvoorbeeld speciale etiketteringseisen voor het opsporen van producten en de aanbieder ervan.  
• Product- of garantie-eisen zijn misschien anders. Duitsland eist bijvoorbeeld zwaardere kwaliteitsbewijzen voor installatietechniek en ICT met de DIN-norm (Deutsches Institut für Normung). In Nederland heb je voldoende aan de NEN-norm (NEderlandse Norm). Wil je hetzelfde product in Duitsland verkopen? Regel dan een NEN- en DIN-norm voor je product. Neem voor meer informatie contact op met het Duitse Product Contact Point. 
• Controleer bij export van planten, groenten, fruit of plantaardige producten of er extra regels zijn in Duitsland. Doe dit ook voor de export van dieren of dierlijke producten. Lever je geneesmiddelen aan Duitsland? Dan heb je waarschijnlijk een exportcertificaat van Farmatec nodig.
• Breng je verpakte producten op de Duitse markt? In de Duitse verpakkingswetgeving staat dat de eerste partij in de keten de verpakking terugneemt. Deze zogeheten Erstinverkehrbringer brengt de producten inclusief verpakking op de Duitse markt. De Duitse naam voor deze wet is VerpackGesetz of VerpackG. 
• De verkoop van elektrische of elektronische apparaten in Duitsland valt onder het Elektrogesetz. Deze wet is voor alle producenten en verkopers. Ook voor buitenlandse aanbieders. Je meldt je onder andere aan bij het Stiftung Elektro-geräte Register (ear). Doe dit voordat je producten op de markt brengt. Ook ben je bij B2C-verkopen verantwoordelijk voor de kosten van het terugnemen en verwijderen van apparaten. 

Goederen importeren

Goederen die je koopt van ondernemers uit andere EU-landen zijn voor de btw meestal belast in Nederland. Met je inkoop in Duitsland doe je een intracommunautaire verwerving. Een invoeraangifte is niet nodig. En je betaalt geen invoerrechten. Van je Duitse leverancier ontvang je meestal een factuur met 0% btw. De verschuldigde btw bereken je zelf en geef je op in je btw-aangifte.

Voor de invoer van accijns-of verbruiksbelastinggoederen in Nederland zijn misschien andere regels. Bij import van een personenauto, motor of bestelauto uit Duitsland betaal je bpm en omzetbelasting. De Belastingdienst geeft informatie over de btw bij import van specifieke goederen en in bijzondere situaties.

Europese wetten en regels

Producten die Duitsland in mogen, mag je ook op de Nederlandse markt verkopen. Soms verbiedt de Nederlandse overheid een Duits product. Dit kan alleen als de gezondheid en veiligheid van consumenten in gevaar komt. Of het milieu. Dit staat in de Warenwet. Houd ook rekening met de productaansprakelijkheid.

Rijverbod Duitsland

Op het hele Duitse wegennet is op zon- en officiële feestdagen een rijverbod voor vrachtwagens en trekker- of opleggercombinaties. Het rijverbod duurt van 0.00 tot 22.00 uur. 

De EU heeft regels voor de transportsector. Er zijn strenge controles op rij- en rusttijden voor chauffeurs. Bij de overgang van de Duits-Nederlandse grens geven chauffeurs dit in de tachograaf aan. 

Dienstverlening

Nederlandse dienstverleners kunnen hun diensten ook in Duitsland aanbieden. Dit mag zonder Duitse vestiging. Net als in Nederland mag je in Duitsland niet alle beroepen vrij uitoefenen. Voor vrije beroepen als fotograaf, adviseur of tekstschrijver heb je geen diploma of vergunning nodig. Duitsland heeft veel beschermde beroepen. Voor deze beroepen heb je een diploma nodig om jezelf zo te mogen noemen. Bijvoorbeeld een bakker, kapper of orthopeed.

Vergunningsplicht

Bij het uitvoeren van werkzaamheden in bijvoorbeeld de bouw stelt Duitsland eisen aan je vakbekwaamheid. Ga na of dit ook voor jouw branche zo is. Op de site van het Zentralverband des Deutschen Handwerks (ZDH) vind je een actueel overzicht van vergunningsplichtige beroepen. Vakbekwaamheid bewijs je met een EU-verklaring van KVK. 

Arbeidswetgeving

Gaat een medewerker of ga je zelf tijdelijk aan de slag in Duitsland? Controleer dan vooraf of je een digitale aanmelding nodig hebt van de Finanzkontrolle Schwarzarbeit van de Duitse douane. Als je werkzaamheden op Duits grondgebied uitvoert, houd je dan aan de Duitse arbeidswetgeving, het Arbeitnehmer-Entsendegesetz (AEntG). Dit zijn Duitse regels voor onder meer minimumlonen en het minimumaantal betaalde vakantiedagen. Ook zijn er voorwaarden voor gezondheid, veiligheid en hygiëne op het werk. In Duitsland vindt actieve controle plaats. Vooral op bouwplaatsen. 

Sociale zekerheid

Met een A1-verklaring/certificate of coverage bewijs je dat je sociaal verzekerd bent in Nederland. Dit certificaat vraag je aan bij de Sociale Verzekeringsbank. Je betaalt in Duitsland dan geen sociale premies.

Btw

Het soort Duitse klant aan wie je de dienst verleent, bepaalt of je btw berekent. Bij dienstverlening aan een particulier breng je meestal Nederlandse btw in rekening. Wanneer je opdrachtgever een bedrijf is, breng je geen btw in rekening. Je verlegt deze naar je afnemer. Je Duitse klant berekent in dat geval zelf de btw en geeft deze in Duitsland aan. Beide bedrijven hebben dan een geldig btw-identificatienummer. 

Inkomstenbelasting

Werken je medewerkers in een periode van twaalf maanden meer dan 183 dagen per jaar in Duitsland? En werken ze vanuit je bedrijf in Duitsland? Dan betalen ze inkomstenbelasting in Duitsland vanaf de eerste dag dat ze in Duitsland werken. Dit staat in de 183-dagenregeling.

Fiscaal vertegenwoordiger

Het begrip fiscaal vertegenwoordiger zoals we dat in Nederland kennen, bestaat niet in Duitsland. Heb je voor nationale verkopen of dienstverlening een Duits btw-nummer nodig? Dan vraag je dit zelf aan bij het belastingkantoor in Kleef. Of je wijst een fiscaal agent in Duitsland aan. Deze agent vraagt een btw-nummer voor je aan. En regelt daarna al je btw-verplichtingen in Duitsland. Fiscale agenten zijn bijvoorbeeld accountants of boekhouders met een bedrijf in Duitsland.