Joint venture, een buitenlands avontuur

Een joint venture is een nationale of internationale juridische overeenkomst tussen bedrijven met een bepaald doel voor ogen. Het is geen rechtsvorm, zoals een bv. En het is ook geen fusie. Daarbij gaan meer bedrijven op in één onderneming. De kenmerken van een joint venture zijn samenwerking en een gelijke invloed op de samenwerking. Samen deel je de kosten, risico’s en winst.

Gezamenlijk doel

Je begint een joint venture omdat je samen een doel wilt halen. Bijvoorbeeld een tijdelijk project voor de aanleg van een spoortunnel. Zodra de spoortunnel er ligt, is het project klaar en stopt de joint venture. Een project voor een langere periode kan ook. Bijvoorbeeld de samenwerking tussen Douwe Egberts en Philips. Deze samenwerking duurt langer. Samen bedachten en presenteerden zij Senseo. 

Verkopen in het buitenland is een ander doel. Vanuit je bedrijf neem je de producten, kennis en techniek mee. Je buitenlandse partner levert kennis over de nationale markt. En verzorgt de verkoop in het buitenland.

Voordelen

Met een joint venture voeg je de krachten van bedrijven samen. Welke voordelen heeft dit? 

• Schaalvoordelen. Als je meer inkoopt, krijg je vaak korting. 
• Combineren van producten of diensten, zoals Senseo.
• Gebruikmaken van elkaars kennis, technologie en werknemers. Een win-winsituatie, want samen sta je sterker en presteer je beter.
• Door je nationale aanwezigheid zit je dichter op de markt. Zo benader je deze sneller en goedkoper. 
• Samenwerken met een plaatselijk bedrijf. Hierdoor krijg je misschien sneller opdrachten van de overheid.

Nadelen

Soms leidt samenwerken tot meningsverschillen. En zelfs tot een vechtscheiding. Hoe komt dit?

• Beide partners hebben naast de joint venture hun eigen bedrijf. Zo wil het ene bedrijf soms iets anders dan het andere bedrijf. 
• Eén van de bedrijven werkt slordig, of gaat bijvoorbeeld failliet. Hierdoor komt het bedrijf de gemaakte afspraken niet langer na.
• Er ontstaan meningsverschillen over de zeggenschap in het bedrijf.

Voorkomen is beter

Maak goede afspraken over de doelen, winstdeling en zeggenschap. Houd bij een internationale joint venture rekening met de nationale regels. Vooral als je probleem in het buitenland voor de rechter komt. Als Nederlandse ondernemer kom je bijvoorbeeld bij een nationale rechter in de Verenigde Arabische Emiraten terecht. Dan heb je een Arabische procesvoering, in een taal die je zelf misschien niet spreekt. Zonder voorbereiding sta je meteen op achterstand.

Grootschalige projecten

Wanneer kies je voor een joint venture? Chris Dijkstra is directeur van fiscaal en juridisch adviesbureau Watermill Tax & Legal. Hij legt uit: “We zien vooral bij grote projecten dat Nederlandse ondernemers een plaatselijke samenwerking aangaan in de vorm van een joint venture. Dit zijn vaak projecten in de bouw, bijvoorbeeld de aanleg van een metrolijn."

Dijkstra adviseert ook een joint venture als je verkoopkanalen in het buitenland inricht. “Stel je wilt aan grote hotelketens leveren. Wanneer de overheid van een land directe import of levering verbiedt, lukt dit wel met een joint venture. Misschien wil je poffertjes verkopen in de Verenigde Arabische Emiraten. Als je in dit land zaken wilt doen, eist de Emiraatse overheid een nationale samenwerkingspartner of sponsor.”

Juiste partner

Zoek de juiste partner. Leer elkaar kennen en ga samenwonen. Beslis daarna of je in het huwelijksbootje stapt. Volgens Dijkstra is makkelijk beginnen in veel gevallen slim. Direct in een joint venture-avontuur stappen is dan niet nodig. 

“Ondernemers zoeken vaak moeilijke oplossingen voor makkelijke problemen. Ze denken direct groot terwijl dit niet altijd nodig is. Exporteer je simpele producten? En verkoopt een nationaal bedrijf deze door? Dan raad ik eerst samenwerking met een agent of distributeur aan. Houd het vooral laagdrempelig en sluit een goed contract af. Levert het samenvoegen van krachten voordeel op? Of eist de overheid dat je plaatselijk samenwerkt? Denk dan na over de volgende stap, het aangaan van een joint venture.”

Recht

Wanneer je een samenwerking aangaat in een ander land, krijg je met buitenlands recht te maken. Op juridisch en fiscaal vlak. Is een joint venture aangaan met je Nederlandse bv in het buitenland verstandig? Dijkstra raadt aan om hiervoor geen Nederlandse maar een nationale rechtsvorm te kiezen. “Je klanten kennen deze rechtsvorm en dat voelt vertrouwt. Start een bedrijf in dat land en ga hiermee de joint venture aan. Zo voorkom je fiscale discussies over bijvoorbeeld de afdracht van (winst)belastingen.”

Overeenkomst

Je vond de perfecte partner. Je ziet kansen en wilt zo snel mogelijk aan de slag. Vergeet dan je ‘huwelijkse voorwaarden’ niet. Beslis vooraf samen over welke onderwerpen je afspraken maakt. Zo voorkom je vervelende verrassingen achteraf.

Wat leg je vast?

Volgens Dijkstra is een contract altijd maatwerk. “Beide partijen moeten zich hier goed bij voelen.” Leg minimaal deze zaken vast:

• Het doel. Wat wil je met de samenwerking bereiken?
• De producten die je maakt en verkoopt. Of de diensten die je levert.
• In welke landen je verkoopt. 
• De omzet en winst die je wilt halen.
• Financiële afspraken. Denk aan investeringen, winst- en verliesdeling.
• Hoe je besluiten neemt.
• Welk recht van toepassing is bij juridische meningsverschillen. Dat van Nederland? Of van je buitenlandse partner?
• Concurrentie-, relatie- en geheimhoudingsbeding. Stel dat de samenwerking niet goed verloopt, mag je dan met een concurrerende partij verdergaan?

Nationale wetten en regels

Het buitenland heeft andere regels voor het starten van een bedrijf dan Nederland. Zo kun je niet overal de rechtsvorm inschrijven die je hier kent. Bekijk de buitenlandse rechtsvormen en nationale wetten en regels. Vraag ook juridisch en fiscaal advies. Het liefst bij een organisatie met kennis over Nederland en het andere land.

Landen die graag buitenlandse investeerders willen, hebben vaak een investeringsagentschap. Controleer de investeringsregels voor het land van je keuze. Deze regels verschillen per land. Een agentschap helpt je met de gang van zaken. En geeft informatie over speciale investeringsmaatregelen, bedrijfslocaties en economische zones met interessante voordelen.