Tweede baan verbieden mag alleen met goede reden

In Nederland hadden eind 2023 zo’n 389.000 werknemers naast hun baan in loondienst nog ander werk. Denk aan een eigen onderneming, vrijwilligerswerk of een aanstelling bij een ander bedrijf. Die werknemers zijn verplicht zo’n bijbaan vooraf bij hun werkgever te melden.

Het was tot 2022 vrij eenvoudig je werknemers te verbieden naast hun baan ander werk te doen. De komst van de Europese richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden heeft dat een stuk lastiger gemaakt. Daardoor kan dat nu alleen nog met een gegronde reden.

Nevenwerkzaamheden

In bijzondere situaties mag je medewerkers verbieden om werk naast hun baan in loondienst te doen. Dat noem je ook wel nevenwerkzaamheden. Je mag dat bijvoorbeeld verbieden als de gezondheid of de veiligheid op de werkvloer in gevaar komt. Denk aan iemand die zo moe is van een nachtdienst draaien in een fabriek, dat die daarna bij jouw transportbedrijf niet veilig als chauffeur kan werken.

Arbeidstijdenwet

Je moet ook opletten dat je werknemers niet te veel uren laat werken. Vraag medewerkers daarom of ze een bijbaan hebben en voor hoeveel uur in de week.

In de arbeidstijdenwet staat hoeveel uur iemand maximaal mag werken, bijvoorbeeld per week of per dag. Tel de uren van alle (bij)banen van één werknemer bij elkaar op. Ligt dat aantal boven het maximum, ga dan samen in gesprek om tot een oplossing te komen.

De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of werknemers te veel uren werken. Stel: iemand heeft twee banen tegelijk en komt daardoor boven het maximum aantal werkuren uit. Dan kunnen allebei de werkgevers daarvoor een boete krijgen. Die kan oplopen tot rond de 10.000 euro. 

Bedrijfsinformatie beschermen

De bescherming van bedrijfsinformatie kan ook een reden zijn om nevenwerkzaamheden te verbieden. In die situatie is er vaak ook een belangenconflict. Dan heeft de werknemer een doel dat botst met het doel van je bedrijf.

Stel dat een werknemer van je financiële adviesbureau ook aan de slag wil bij een bedrijf dat verzekeringen verkoopt. De kennis die de medewerker heeft over je klanten, prijzen en processen, wil je liever niet delen met een concurrent.

Afspraken maken over bijbaan

Maak je afspraken met je werknemers over bijbanen, dan heet dat een nevenwerkzaamhedenbeding. Je beschrijft bijvoorbeeld in een document wat de regels zijn en zet daar je handtekening onder. Ook je werknemer moet tekenen.

Het is handig een nevenwerkzaamhedenbeding in je arbeidscontract of cao te zetten. Zo gelden die regels voor alle nieuwe collega’s. Maar je kunt ook mondeling afspraken maken over welke soorten werk zijn toegestaan. Bijvoorbeeld tijdens een gesprek waarin iemand vraagt om goedkeuring voor een tweede baan. Denk hierbij niet alleen aan betaald werk, maar ook aan vrijwilligerswerk.

Zorg dat je pas iets verbiedt, als je daar een geldige reden voor hebt. Als je geen goede reden hebt voor een nevenwerkzaamhedenbeding, is die niet geldig. Twijfel je, zoek dan hulp bij een jurist. Die kan je vertellen wat er wel en niet mag volgens de wet en hoe je dat slim vastlegt.