Europese wetgeving voor auteursrecht

Doel van de wet is het Europees auteursrecht af te stemmen op de ontwikkeling van digitale technologieën. Én de auteursrechthebbenden zoals fotografen, journalisten, kunstenaars en schrijvers beter te beschermen en eerlijk te betalen.

Door de verschillen tussen de nationale auteursrechtenstelsels te verkleinen, wordt de versnippering van de interne markt binnen de EU voorkomen. Daarnaast is het de bedoeling de online toegang voor gebruikers in de hele EU op ruimere schaal mogelijk te maken.

Niet voor kleine platforms

De wet heeft betrekking op aanbieders die ‘grote hoeveelheden’ of ‘aanzienlijke hoeveelheden’ werken laten delen via hun platform. Én deze werken exploiteren ‘met winstoogmerk’, zoals advertenties. De strenge uploadmaatregelen gelden niet voor platforms met minder dan 5 miljoen bezoekers per maand, minder dan 10 miljoen euro omzet per jaar en die jonger zijn dan 3 jaar.

Kleine ondernemingen hoeven dus geen filter te gebruiken of te ontwikkelen. Maar moeten zich uiteraard wel aan de auteurswet houden.

Ophef over Europese Copyrightwet

De artikelen 15 en 17 van de Europese Copyrightwet zorgden voor ophef. De regels zouden volgens critici belemmerend werken om vrij content op internet te delen en zo de vrijheid van meningsuiting aantasten. Maar de artikelen zijn door het Europees Parlement aangepast en goedgekeurd na overleg met belangenorganisaties.

Artikel 15, de ‘link taks’

Dit artikel geeft uitgevers van perspublicaties de mogelijkheid reproductie en herpublicaties van hun digitale nieuwsberichten toe te staan of te verbieden. Het opent de mogelijkheid voor nieuwssites en persuitgeverijen om een vergoeding te vragen voor het gebruik van hun artikelen of foto’s op platforms zoals Google News en Facebook.

Deze rechten gelden niet voor hyperlinks die bestaan uit losse woorden die verwijzen naar de bron.

Artikel 17: de ‘uploadfilter’

Dit artikel moet het moeilijker maken om filmpjes of muziek, waarop auteursrecht zit, te delen. Dit betekent dat sociale platformen als Facebook, Twitter en YouTube alle foto’s en video’s op voorhand strenger moeten controleren of er iets in een video zit dat inbreuk maakt op het auteursrecht. Een uploadfilter dus.

Platformen moeten licenties hebben om auteursrechtelijk werk te plaatsen of alles in het werk stellen om dit materiaal niet te plaatsen. Doen ze niet genoeg moeite dan kunnen ze aansprakelijk worden gesteld door auteursrechthebbenden. Daarnaast moeten ze klachten- en bezwaarprocedures instellen voor gedupeerden.

Critici denken dat dit tot censuur op internet leidt. Simpelweg omdat uit veiligheidsoverwegingen veel content zal worden geweigerd of weggefilterd. Dit om hoge kosten voor uitgebreide controle van content en ontwikkeling van dure controlesoftware te vermijden.

Een parodie of een karikatuur maken en plaatsen wat van originele content is afgeleid mag nog wel. Dit geldt ook voor gifjes en memes. De vraag is of de softwarefilters deze uitzondering herkennen.

Controle vond vaak achteraf plaats. Bijvoorbeeld video's waarin muziek zit die inbreuk maakt op het auteursrecht, worden pas na publicatie en op verzoek van auteursrechthebbenden offline gehaald.

Onderwijs, bibliotheken en musea

Voor onderwijsinstellingen is het nieuwe auteursrecht wat soepeler. Als je auteursrechtelijk beschermd werk deelt in de klas of in een besloten onderwijsnetwerk waar alleen studenten en docenten toegang tot hebben, dan is daarvoor vooraf geen toestemming nodig. Bibliotheken en musea kunnen al het werk dat op papier staat digitaliseren en online beschikbaar stellen. Hiervoor is geen toestemming vooraf nodig van de rechthebbenden.

Kunstwerken

Een kunstwerk dat niet meer onder het auteursrecht valt, bijvoorbeeld een oud schilderij, behoort tot het publieke domein. Iedereen moet de vrijheid hebben om kopieën van dat werk te maken, te gebruiken en te delen. Dit was niet altijd mogelijk, sommige EU-lidstaten verboden dat.

De nieuwe regels zorgen er ook voor dat kunst die in het publieke domein valt, niet auteursrechtelijk beschermd kan worden. Gebruikers kunnen met rechtszekerheid kopieën van kunstwerken van algemeen belang online verspreiden. Je mag bijvoorbeeld foto's van schilderijen, beeldhouwwerken en kunstwerken uit het publieke domein kopiëren, gebruiken en delen als deze online te vinden zijn. Ook voor commerciële doeleinden.