Auteursrecht op foto's voor je website

Wil je claims van honderden tot duizenden euro’s voorkomen? Houd dan rekening met auteursrecht, citaatrecht en volg de regels die hiervoor zijn vastgelegd.

Auteursrecht

Als je zelf foto’s, afbeeldingen of teksten maakt, krijg je hiervoor automatisch auteursrecht, ook wel copyright genoemd. In de Auteurswet staat dat alleen de maker zijn werken mag publiceren en vermenigvuldigen. Staat een foto of tekst van jou op internet, dan heb jij nog steeds auteursrecht op jouw werk. Ga er van uit dat op alle foto’s en werken op internet auteursrecht zit. Auteursrecht op een werk blijft tot 70 jaar na de dood van de maker geldig.

Inbreuk op auteursrecht

Gebruik jij toch zonder toestemming die ene foto van internet voor je bedrijfswebsite? Dan maak je direct inbreuk op het auteursrecht van de maker. Net als in de offline wereld. Bewerk je de foto, snijd je deze bij of doe je er een filter over? Dan zit er nog steeds auteursrecht op. De maker mist hierdoor inkomsten. Hij kan je hierop aanspreken en een schadevergoeding eisen.

Steeds meer bedrijven houden zich bezig om inbreuk op internet op te sporen. Hiervoor gebruiken ze software die voortdurend slimmer wordt door het gebruik van algoritmes. Een algoritme is een wiskundige formule die grote hoeveelheden data verwerkt. Bij overtreding krijgt de inbreukmaker een flinke vordering en de eis om de foto te verwijderen. Een nota loopt al gauw in de vele honderden euro’s per foto. Heb je veel foto’s zonder toestemming gebruikt? Dan kan dit je bedrijf de kop kosten.

Een fotograaf gebruikt zijn professionaliteit, creativiteit en tijd om een foto te maken. Ook maakt hij kosten voor materiaal, reizen en gebruik van locaties. Een fotograaf beschermt via een vordering zijn inkomsten.

Tekst

Is (web)tekst origineel en creatief? Dan geldt hierop auteursrecht. Is tekst heel kort, beschrijvend of algemeen van aard? Dan rust daar (meestal) geen auteursrecht op. Net als bij foto’s mag je tekst niet zomaar kopiëren. Dit is inbreuk op het auteursrecht. Wil je bestaande tekst gebruiken? Dan heb je toestemming van de maker nodig. Je mag wel zonder toestemming tekst citeren. Je gebruikt dan een kort deel van de originele tekst om je eigen verhaal kracht bij te zetten. Vermeld hierbij wel de naam van de maker. Geef ook de bron, vindplaats of een link naar de website aan. Pas op met citeren voor commercieel gebruik. Hiervoor heb je wel toestemming nodig.

Voorkomen

Je voorkomt hoge claims, vervelende brieven en procedures door uit te zoeken wie de rechthebbende is van een foto. Wil je een foto gebruiken? Maak hierover afspraken met de maker of de vertegenwoordiger van de maker. Vind je deze persoon niet? Gebruik dan ook de foto niet.

Maak gebruik van beeldbanken of auteursrechtvrije databanken. Deze vind je via internet. Daar kun je, vaak onder voorwaarden, rechtenvrije stockfoto’s gebruiken die vrij zijn van auteursrechten. Bij sommige beeldbanken gelden er voorwaarden voor het gebruik van dergelijke foto’s. Zoek dit uit. Niet alles kun je onbeperkt gebruiken. Voor sommige beeldbanken betaal je een vergoeding. Deze manier is veilig. Meestal is de kwaliteit ook hoger. Ook kun je materiaal van Creative Commons gebruiken. Dit is een internationale standaard van materiaal waarvan de maker aangeeft hoe en onder welke voorwaarden je deze foto's zonder rechten vrij mag gebruiken. Pictoright.nl is een initiatief dat opkomt voor de rechten van beeldmakers, keert collectieve vergoedingen uit en regelt licenties met gebruikers.

Een originele video gebruik je door deze te embedden. Je sluit de URL-link in tussen html-code op je website. Zo download je het originele werk niet op je site. Een video die inbreuk maakt op auteursrecht mag je niet embedden.

Wil je voorkomen dat anderen jouw foto’s gebruiken? Zet dan het copyright tekentje © bij je afbeelding. Dit heeft geen juridische werking in Nederland. Je geeft hiermee wel aan dat er auteursrecht op zit. Het schrikt ongeoorloofd kopiëren af.

Citaatrecht

In sommige gevallen mag je zonder toestemming wel een foto of afbeelding gebruiken. Alleen als dit bedoeld is om aan te geven waar je publicatie over gaat. Ter ondersteuning. Dit heet citaatrecht. Gebruik je de foto alleen decoratief dan mag het niet. Het is dan geen citaat. Je hebt in dit geval ook toestemming nodig van de rechthebbende.

Vermeld bij het citaat altijd de bron. Zet de naam van de maker bij een foto of afbeelding. Een link naar de vindplaats of website mag ook. Voor commerciële uitingen geldt citaatrecht meestal niet.

Citaat of quote

Wat is het verschil tussen een citaat en een quote? Een citaat is een langer stuk tekst en een quote maar een paar woorden of een korte zin. Als een quote een eigen oorspronkelijk karakter heeft of een persoonlijk stempel van de bedenker, kan op een quote ook auteursrecht zitten. Het mag niet te algemeen van aard zijn en de bedenker heeft creatieve woordkeuzes gemaakt. In dat geval mag je een quote niet voor commerciële doeleinden gebruiken. Bijvoorbeeld om op je website te gebruiken of om er t-shirts mee te bedrukken en deze te verkopen. In het algemeen geldt dat hoe langer de quote is, hoe meer de bedenker hiervoor creatieve woordkeuzes heeft moeten maken. De kans is dan groter dat er auteursrecht op zit.

Maar let ook op of een quote misschien ook als woordmerk is geregistreerd bij het Benelux Merkenburo. In dat geval mag je het ook niet gebruiken voor commerciële activiteiten.

Fotoanoniem

Gebruik je toch foto’s waarvan je niet weet wie de maker is? Via een procedure van de stichting Fotoanoniem kun je hiervoor een vergoeding betalen. Zij regelen als tussenpersoon de rechten voor het gebruik van foto’s waarvan je de auteursrechthebbende niet kunt achterhalen. De lijst met vergoedingen van de stichting, gebruiken fotografen ook als richtlijn voor het bepalen van geleden schade.

Uitzonderingen

Gebruik je auteursrechtelijk beschermd werk zoals foto’s of teksten in de klas of in een besloten onderwijsnetwerk? Als alleen docenten en studenten toegang hebben tot dit materiaal, hoef je geen toestemming te hebben van de rechthebbende. Daarnaast mogen bibliotheken, musea en archieven alles digitaliseren wat ze op papier hebben. Hiervoor is geen toestemming van de rechthebbenden nodig. Ook mogen deze instellingen het online ter beschikking stellen.

Boze brief

Wat doe je als je toch een boze brief krijgt? Check of de foto legaal is. Zo niet, verwijder deze dan meteen. Neemt contact op en achterhaal of de partij écht het auteursrecht heeft. Misschien is het verwijderen voldoende. Eist men een hoge schadevergoeding? Ga onderhandelen en verlaag de eis. Zet in op een schikking. Voorkom een lastige en kostbare procedure voor de rechter. Krijg je van de rechter geen gelijk dan zijn de kosten vaak hoger, wel duizenden euro’s. Wil men geen schikking en gaat het om een hoog bedrag? Schakel dan een jurist in.

Doe het meteen goed

Ontwerpen van je website, folders, ondernemersmateriaal en meer, is onderdeel van je bedrijfsvoering. De kosten die hierbij horen calculeer je in. Voor startende ondernemers is het belangrijk om vanaf het begin een goed fundament te hebben. Snijd jezelf niet in de vingers. Een valse start kan meteen het einde betekenen.

Auteursrecht maakt geen onderscheid naar leeftijd of ondernemingsvorm. Het geldt ook als je onder de 18 bent. Je onderscheidt je van je concurrentie met zelf ontworpen, ontwikkeld en legaal materiaal. Dat geeft toch ook veel meer voldoening?

Hulp

Heb je vragen op het gebied van auteursrecht en kom je er niet uit? Neem dan contact op met KVK. Samen kunnen we onderzoeken wat je situatie is en hoe we je verder kunnen helpen.