Bedrijfsgroei: de 5 groeifasen van een bedrijf

Bedrijfsgroei is een veelbesproken onderwerp bij ondernemers en wetenschappers. Of de groei nu onverwacht komt of dat de ondernemer deze bewust nastreeft, in veel gevallen ontstaan er knelpunten.

5 Groeifasen

Bedrijven groeien in fasen. Groeit het bedrijf naar een volgende fase, dan verandert de structuur, cultuur en winstgevendheid. Dat gaat vaak gepaard met groeipijnen. De winst neemt af, de groei stagneert of daalt. Ondernemers werken keihard maar overzien het niet meer. Iedere groeiondernemer maakt dit soort verschijnselen mee bij de groei van het bedrijf. Het groeifasen-model van Greiner geeft inzicht in hoe het bedrijf verandert en daarmee ook jouw rol als ondernemer. De vijf groeifasen zijn:

1. Pioniersfase (<8 medewerkers)

In de opstart- of pioniersfase is de ondernemer meewerkend voorman. Er is weinig geformaliseerd. Markt- en productgerichtheid spelen een grote rol. Het bedrijf bruist van creativiteit en energie. Het team is vooral bezig met strategie en positionering. Doel is het bestaansrecht van het bedrijf.

2. Organisatiefase (8-25 medewerkers)

Vanaf ongeveer 8 medewerkers voelt de ondernemer de behoefte om een organisatie te bouwen. Vaak nog als een neventaak omdat hij het enorm druk heeft met verschillende aandachtspunten. Hij moet steeds meer managementprocessen opstarten en zaken vastleggen. Zijn rol verandert in die van ‘manager’. Voor veel ondernemers is dat een lastige fase. Ze willen liever goede creatieve ideeën realiseren. Leidinggeven vraagt andere vaardigheden van de ondernemer.

3. Managementfase (25-50 medewerkers)

In de managementfase staat de ondernemer er niet meer alleen voor. Managers doen hun intrede. Als eerste vaak op financieel en IT-gebied. Maar ook voor marketing en HR. Wat de ondernemer eerst zelf deed, is nu een fulltime functie voor een manager. Geen gemakkelijke fase: meer drukte, toenemende kosten, hogere complexiteit en marges die onder druk staan.

4. Delegeerfase (50-150 medewerkers)

Vanaf 50 man personeel is het managementteam vaak compleet. Het bedrijf belandt nu in de delegeerfase. Daarmee dient de volgende uitdaging zich aan. De ondernemer moet de meeste beslissingen aan zijn team overlaten. Meer dan ooit moet de ondernemer gaan leiden, in plaats van managen.

5. Standaardisatiefase (>150 medewerkers)

De standaardisatiefase is de optimale fase voor groei. Om die groei door te maken, moet het bedrijf gaan standaardiseren. De uitdaging in deze fase: schaalbaarheid en standaardisatie, zonder bureaucratie. De ondernemer werkt vooral aan de toekomst van de organisatie.

Ondernemer is bottleneck

Aan het eind van een groeifase is de ondernemer vaak zelf de bottleneck. In de pioniersfase draait alles om hem en is er weinig geformaliseerd. Om in de volgende fases te komen, moet de ondernemer steeds meer gaan delegeren en taken aan anderen overlaten. Hij ontwikkelt zich van meewerkend voorman naar manager tot leider. Dan heeft hij weer volop ruimte om te experimenteren en nieuwe groeipaden te ontwikkelen. 

Persoonlijk ontwikkelproces

Iedere fase vraagt om andere kwaliteiten van de ondernemer. Het groeiproces van het bedrijf is ook een persoonlijk ontwikkelproces van de ondernemer. Om te groeien moeten ondernemers niet alleen investeren in hun bedrijf, maar juist ook in zichzelf als persoon en ondernemer. Je karakter, competenties en ambities: iedere ondernemer reageert anders op de groei van de onderneming. Houd jezelf daarom af en toe een spiegel voor. Kijk of het bedrijf en de richting nog past bij jouw ambities en bewaak de balans tussen je persoonlijke belang en het bedrijfsbelang. Met dit inzicht kun je actie nemen op zaken die moeten veranderen. Zo groeit je ondernemerschap mee met je bedrijf.

Medewerkers van het eerste uur

Veel groeiondernemers houden medewerkers van het eerste uur de hand boven het hoofd. Zij kregen steeds meer verantwoordelijkheid en werken nu eigenlijk boven hun kunnen. Bovendien heeft nieuw personeel soms meer kennis en vaardigheden en willen zij de interne organisatie veranderen. Het is moeilijk, maar vaak moet je afscheid nemen van medewerkers van het eerste uur om de groei van je bedrijf niet te belemmeren.
 

Hulpmiddelen en tools

• De OKR-methode

De OKR-methode is een methode voor groei of innovatie. Met OKR werk je gestructureerd naar je doelen toe. Daarnaast speel je flexibel in op zowel veranderingen zoals groei binnen je bedrijf als ontwikkelingen van buitenaf.

• Makkelijker en efficiënter groeien met ERP

Het is een frustrerende klus om handmatig grip te houden op alle informatie in je bedrijf. Enterprise Resource Planning (ERP) helpt je om informatie over klanten, medewerkers, voorraad en distributie aan elkaar te koppelen en actueel te houden.

• Leren van een mentor

Groeien leer je in de praktijk. Daarbij helpt steun van ervaren ondernemers die weten wat je meemaakt tijdens de groei van een bedrijf. Bij het programma nlgroeit zijn ruim 300 ervaren ondernemers aangesloten die als mentor belangeloos hun praktijkervaringen delen. Daarnaast biedt nlgroeit informatie, events en tools over groei en vaardigheden die je helpt de volgende groeistap te zetten. Het programma nlgroeit is een publiek/private samenwerking van het ministerie van EZ, KVK, NLevator NL2025.