Werkvloerdilemma's: niet elke werknemer krijgt een bonus

De ingezonden case: “Als werkgever heb ik een team van 10 werknemers, waarvan de medewerkers in commerciële functies recht hebben op een bonus op basis van behaalde prestaties. Nu is er onenigheid in het team, omdat onder andere de officemanager en de HR-adviseur geen mogelijkheid hebben om een resultaat te behalen dat tot een bonus leidt. Hoe zorg ik voor gelijkheid?”

Het korte antwoord: Als werkgever moet je je personeel minimaal de wettelijke arbeidsvoorwaarden bieden. Daarbovenop kun je ze belonen met secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een bonusregeling. Er zijn verschillende manieren om werknemers te belonen met een bonus. Bijvoorbeeld op basis van teamdoelstellingen of algemene doelstellingen. Hierdoor heeft elke werknemer kans op een bonus. In de meeste gevallen is een bonusregeling niet verplicht. In je cao check je hoe dit in jouw branche geregeld is.

Dilemma: commerciële versus ondersteunende functies

In veel sectoren is het gebruikelijk om werknemers in commerciële functies te belonen met een bonus als zij de commerciële targets halen. Dit zorgt voor extra betrokkenheid en het binden en behouden van je werknemer. Maar het kan ook voor scheve ogen zorgen, bijvoorbeeld als werknemers in ondersteunende functies geen bonus krijgen. Als werkgever is het daarom belangrijk om transparant te zijn over het bonussysteem en duidelijkheid te scheppen over wie recht hebben op de beloning en wie niet. Voorkom onrust en onaangename verrassingen en creëer zoveel mogelijk gelijkheid in je bonussysteem door voor 1 of meerdere van deze 5 opties te kiezen.

Bonusregeling voor iedereen

Zorg dat alle werknemers aanspraak kunnen maken op de bonusregeling, of het nu gaat om een financiële toelage of een extra vrije dag.

1. Kies voor winstuitkering

Ga voor een jaarlijkse winstdelingsregeling voor elke werknemer. Bij deze soort beloning krijgt elke werknemer een extraatje wanneer het bedrijf winst maakt. De bonus is niet afhankelijk van een individuele prestatie. Maakt het bedrijf geen winst, dan is er dat jaar geen winstuitkering. De winstuitkering is vaak afhankelijk van het salaris van de werknemer, bijvoorbeeld een percentage dat voor elke werknemer gelijk is en afhankelijk is van hoe hoog de winst is.

2. Stel een gezamenlijk doel

Maak je werknemers als team verantwoordelijk voor het behalen van jaardoelstellingen, zoals nieuwe markten aanboren of extra klanten werven. Vaak zijn functies namelijk van elkaar afhankelijk: zo levert marketing een potentiële klant aan, sales haalt de klant binnen en de secretaresse regelt de administratie. Je hebt elkaar dus nodig om bepaalde doelen te behalen. Formuleer deze doelen in je jaarplan en verbind hier een bonus aan die voor elke medewerker geldt en ook voor iedereen even hoog is.

3. Een alternatieve bonus voor iedereen

Beloon werknemers die jouw organisatie vooruithelpen buiten hun eigen functieomschrijving om en maak deze bonussen voor iedereen toegankelijk. Denk aan ‘referral recruitment’, waarbij je werknemers beloont wanneer ze een nieuwe collega of klant aandragen uit hun eigen netwerk. Of geef een commissie als vrienden of familie van je werknemers bij jou een dienst afnemen.

Met bonussen kun je ook bepaald gedrag van werknemers stimuleren. Denk aan een bonus voor medewerkers die niet roken, of een sportbonus waarmee je voor sportschoenen spaart. Vermijd de niet-ziekbonus, omdat werknemers in principe geen invloed hebben op hun ziekteverzuim. Zo’n bonus kan dan juist zorgen voor onrust en discussie.

4. Beloon persoonlijke ontwikkeling

Door werknemers te belonen op basis van hun persoonlijke ontwikkeling stimuleer je hun groei en dus bedrijfsgroei. Bespreek in een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) of functioneringsgesprek welke doelen een werknemer kan behalen. Zorg dat alle werknemers kans hebben op deze beloning ook als werknemers qua functie of salarisschaal niet meer kunnen groeien. Denk aan een geldbedrag na het afronden van een training of jaarlijks een extra vakantiedag.

5. Ga voor een loyaliteitsbeloning

Personeel dat blijft, voorkomt kosten voor werving en inwerken. Het behouden van je werknemers zorgt dus voor een hoger rendement. Beloon je trouwe personeel daarom met een loyaliteitsbonus. Geef ze bijvoorbeeld elke 5 jaar een vast bonusbedrag of laat hun salaris elk jaar standaard een percentage stijgen. Laat de loyaliteitsbeloning wel los staan van hun functioneringsbonus of promotiemogelijkheden. Het functioneren en promotie maken is namelijk gericht op groeidoelen, en niet op loyaliteit van de werknemer. Dit zijn losse doelen die je werknemer naast elkaar kan behalen.