Overwerken tijdens piekdagen: zo loopt je personeel warm

Mag je je personeel verplichten om over te werken? En hoeveel uur overwerken is toegestaan? Hoe zorg je ervoor dat je personeel wil overwerken? De antwoorden lees je hieronder.

Regels voor overwerken

In de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) staan de afspraken voor overwerken. Heb je geen cao? Dan moeten er in de individuele arbeidsovereenkomst duidelijke afspraken staan over werken buiten de normale werktijden, voordat je je personeel zomaar extra inroostert. Je mag van je medewerkers verlangen dat zij tijdens piekmomenten overwerken als het duidelijk is opgenomen in de arbeidsovereenkomst.

Maximaal aantal overuren

Of je nu wel of geen afspraken hebt gemaakt in je arbeidsovereenkomst, je moet je altijd houden aan de Arbeidstijdenwet. Hierin staan onder andere de volgende regels:

• Werknemers mogen maximaal 12 uur per dag achter elkaar werken en maximaal 60 uur per week. Dit mag niet elke week:
  • maximaal 48 uur gemiddeld per week, over een periode van 16 weken,
  • maximaal 55 uur gemiddeld per week tot 4 weken achter elkaar.
• Je bent als werkgever verplicht om de overuren goed bij te houden in je administratie.
• Je moet je personeel voldoende pauzes geven. De wettelijke regel is in elk geval:
  •  minimaal 30 minuten pauze na vijf en half uur werk.
  • na een werkdag mag de werknemer minimaal 11 uur niet werken.

Lees op de website van Rijksoverheid over de regels rondom pauze en het recht op rust.

Overwerktoeslag

In de wet staat niet of je werknemer een extra beloning moet krijgen bij overwerken. Dit staat wel in de cao. Als je geen cao hebt, dan zet je in de arbeidsovereenkomst wat jullie afspraken zijn bij overwerken. Zonder concrete afspraken moet je de overwerkuren eerst goed afstemmen met je werknemer, voordat die persoon gaat overwerken.

“Wij werken met een weekendtoeslag van 50%”, zegt Manon van der Ende, eigenaar van NON. “Dit is zeer ongewoon in de horecabranche. Maar wij zien gastvrijheid als een vak en behandelen het dus ook zo. Net zoals een vak als arts of bouwvakker.”

Tijd voor tijd of extra loon

Er zijn verschillende manieren om overuren te vergoeden:

• Je kunt de uren in geld uitbetalen. Hierbij heb je de keuze om het normale uurloon uit te betalen of een extra overwerktoeslag bovenop het uurloon te betalen.
• Of je kunt de overuren vergoeden in tijd. Je personeel kan de overuren dan op een later moment als verlofuren opnemen.

Van der Ende: “Overwerk compenseren we met tijd voor tijd. Vaak in de week erna al. Overwerk in december kunnen collega’s meteen in januari opnemen. Op deze manier werken we in al onze piekmaanden. Dit hebben we afgesproken in onze arbeidsovereenkomst.”

Motiveren van je medewerkers

Met goede secundaire arbeidsvoorwaarden, extra waardering of beloning houd je medewerkers betrokken. Hieronder lees je verschillende manieren om je medewerkers te stimuleren om extra te werken.

Belastingvrij een cadeau geven

Wil je collega’s extra belonen voor overwerk? Tot een bepaalde hoogte mag je ze belastingvrij een cadeau geven. Dit heet de vrije ruimte via de werkkostenregeling (WKR). Je mag ook cadeaus geven waar een werknemer privé voordeel van heeft. Denk aan een boodschappenpakket, eindejaarsgeschenk, cadeaubon of een sportabonnement.

Goede werksfeer en waardering

Medewerkers zijn eerder bereid om een stapje extra te zetten als er een goede werksfeer binnen het bedrijf is. Daar heb je als werkgever invloed op: zorg tijdens piekmomenten voor extra maaltijden, een snack of personeelsfeest aan het einde van de drukke periode. Van der Ende. “Elk kwartaal houden we een borrel en een keer per jaar organiseren we een familiedag. Aan het einde van een drukke dag komen we vaak nog bij elkaar om de dag samen goed af te sluiten. Tijdens bijzondere momenten zetten we collega’s extra in het zonnetje. Als we een nieuw record hebben gehaald, bijvoorbeeld. Ook als er iemand jarig is, of ‘NON-jarig’: zoveel tijd in dienst, dan geven we een cadeautje en sturen we een kaart.”

Ga het gesprek aan

Zie het overwerken niet als vanzelfsprekend, maar laat je medewerkers weten dat je hun extra inzet waardeert. “Goed personeel vertrekt makkelijk naar een andere werkgever”, zegt Jochem Grund, eigenaar van Mascolori Schoenen. “In drukke periodes, moet je helder en vriendelijk met elkaar communiceren over wat wel en niet lukt. Ik heb geleerd om meer aandacht te besteden aan het opbouwen van een band met collega’s en regelmatig te checken hoe het gaat. Vroeger deed ik dit één keer per jaar met een functioneringsgesprek. Maar dan mis je belangrijke dingen die tussendoor spelen."

Voorkom stress en werkdruk

In piekperiodes ligt stress en werkdruk op de loer. Als werkgever ben je verplicht om te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Laat je werknemers niet te lang overwerken en blijf met je personeel in gesprek om te voorkomen dat ze uitvallen door stress of werkdruk.

“Tijdens piekperiodes houden we iedereen extra in de gaten”, zegt Van der Ende. “Als het te druk wordt voor een collega, kijken we hoe we het rooster zo kunnen aanpassen dat het beter gaat. Ook versturen we een keer per jaar een enquête, waarin collega's hun hart mogen luchten en tips geven voor een nog fijnere werkplek. Ik denk dat we daarom bij NON weinig ziekmeldingen hebben. Ook hebben we de afgelopen jaren geen langdurig ziekteverzuim gehad.”

Verdeel en verspreid de lasten

“Als je een klein bedrijf hebt, is het zeker tijdens drukke periodes belangrijk dat je personeelbreed inzetbaar is”, zegt Grund. “Ik heb bijvoorbeeld twee designers in huis, maar als het druk is, helpen zij direct mee met het inpakken van dozen, koffie serveren aan klanten of het organiseren van kleine events in de winkel. Zo verdelen we de lasten. En we verspreiden onze uitverkoop over een langere periode. Met Black Friday krijg je bijvoorbeeld wel 30 keer zoveel bestellingen als normaal op één dag. Door dit soort kortingsacties te verspreiden over de week in plaats van op een dag, scheelt dat in werkdruk.”