Waarom een winst- en verliesrekening?

De winst- en verliesrekening vormt samen met de balans van je onderneming de jaarrekening. Een jaarrekening is voor eenmanszaken niet verplicht. Bv's moeten wel een jaarrekening opstellen.

Wat is een winst- en verliesrekening?

Een winst- en verliesrekening is een overzicht van opbrengsten en kosten van een onderneming. Dit is het financiële huishoudboekje over een periode, meestal een jaar. Je telt alle opbrengsten in je bedrijf op en haalt daar de kosten van af.

Wat zet je er in?

Op je winst- en verliesrekening zet je: omzet, kosten en winst. Winst kan ook negatief zijn, dan is het een verlies.

Omzet is het totaal van de verkopen van producten en/of diensten in een jaar. Van de omzet trek je de inkoopwaarde af. Dan tel je alle bedrijfskosten op. De winst is de uitkomst van: omzet min inkoopwaarde en kosten.

Op pagina 17 van het Geldboek voor ondernemers vind je een voorbeeld van een winst- en verliesrekening (exploitatiebegroting).

Jaaropgave

Werknemers ontvangen elk jaar een jaaropgave van hun werkgever. Daarop staan de loonsom, ingehouden premies en de loonheffing. Zo ziet een werknemer in één oogopslag hoeveel zijn werkgever heeft uitbetaald en hoeveel salaris hij heeft ontvangen. Kon hij van het geld leven, wonen, kopen, huren of aflossen? Bovendien is de jaaropgave een controlemiddel voor de aangifte inkomstenbelasting, UWV of de hypotheekverstrekker.

Ben je eigen baas? Dan ontvang je niet automatisch een jaaropgave waarin staat wat je onderneming in een bepaald jaar heeft opgeleverd. Toch wil je graag weten waarvoor je hebt gewerkt. De winst- en verliesrekening is een soort jaaropgave van je bedrijf. Daarmee zie je ook wat binnenkwam aan omzet, wat je uitgaf aan inkoop en wat je betaalde aan kosten. Net als een werknemer kijk je terug. En je rekent uit of je onderaan de streep genoeg overhoudt voor privéuitgaven, aflossingen en rente.

Wat kun je er mee?

Met de cijfers uit je winst- en verliesrekening kun je je bedrijf bijsturen. Is de nettowinst op niveau of er onder? Een positief resultaat wil je vasthouden of zelfs ophogen. Bespreek de cijfers met je financieel adviseur. Overleg bijvoorbeeld over kosten, hoe je kunt besparen, prijsberekeningen en inkoopvoordelen. Vergelijk je gegevens met die van ondernemers in je branche. Haal ze op bij je brancheorganisatie of bank.

Financiering

Financiers halen waardevolle informatie uit de winst- en verliesrekening en balans. Dat doen zij met rekenformules (kengetallen). De uitkomst van zo'n rekenformule geeft aan of je zaak gezond is. Een financier kijkt naar je omzet- en inkoopgegevens. Die vergelijkt je cijfers met cijfers van andere bedrijven in jouw branche.

Ben je op zoek naar financiering? Zorg dan voor een realistische winst- en verliesrekening. Maak ook een ‘B-scenario’ met 15% minder omzet. De inkoopkosten en variabele kosten pas je aan. De vaste kosten zoals huur en personeel blijven wel gelijk. Vraag jezelf dan af of je onder de streep nog steeds voldoende winst overhoudt. Houd daarbij ook rekening met je privébegroting.

Financieel inzicht

Met je winst- en verliesrekening krijg je financieel inzicht in je bedrijf. Een expert zoals een boekhouder of accountant via NOAB of NBA kan je helpen. 

Bewijs voor de Belastingdienst

Over de winst van je bedrijf betaal je belasting. Hoeveel hangt onder andere af van de hoogte van de winst en het soort belasting (inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting). En ook van fiscale regelingen.

Voor je bedrijf moet je een administratie bijhouden. De Belastingdienst bepaalt de aanslag na controle van je administratie. Heb je een foutloze winst- en verliesrekening? Dan betaal je het verschuldigde belastingtarief via een aanslag. Bij een onjuiste weergave van je winst maakt de Belastingdienst een schatting van de winst. In de praktijk is dat voor jou vaak onvoordelig.