Hoe actuele cijfers en trends je bij je beleidskeuzes helpen

Veel organisaties gebruiken cijfers om plannen te maken en onderbouwen. Ook gemeenten en provincies gebruiken inzichten uit data. “Vroeger werden keuzes nog wel gemaakt op basis van eigen waarnemingen en ervaringen van een ambtenaar of wethouder”, herinnert Jan van der Beek van KVK zich. De dataspecialist ziet dat dit nu anders is. “Overheden maken belangrijke keuzes die invloed hebben op bedrijven en inwoners in een gebied. Dat wil je niet doen op een onderbuikgevoel.”

Zo helpt KVK Cijfers & Trends beleidsmakers

1. Kennis over je regio

Wanneer je je voor een gemeente of provincie bezighoudt met beleid, wil je weten wat er speelt in jouw regio. Actuele cijfers helpen daarbij. “Met KVK Regiodata breng je eenvoudig economische ontwikkelingen en structuren in kaart”, zegt Van der Beek. “Je kunt bijvoorbeeld kijken naar een winkelgebied of bedrijventerrein. Daar zie je de ontwikkeling van het aantal bedrijven, het aantal starters en stoppers en ook zaken als leegstand.”

KVK Regiodata is een echte vergelijkingstool, zegt Van der Beek. “Je ontdekt gemakkelijk hoe je gemeente ervoor staat ten opzichte van vergelijkbare, andere gemeenten. Als je bijvoorbeeld ziet dat in de binnenstad van jouw gemeente meer leegstand is, kan dat het startpunt zijn om in actie te komen.”

2. Beleidskeuzes onderbouwen

Als accountmanager Bedrijven monitort Constant Aarnoutse het kantorenvolume van Goes: “Om op de hoogte te blijven, werkt KVK Regiodata ideaal. Het aantal kantoren ontwikkelt zich continu, en dat wil ik volgen."

Tijdens de coronaperiode ontstonden er binnen de gemeente zorgen over de bedrijfspanden. Thuiswerken werd de norm en dat kon wel eens gevolgen hebben voor de vele kantoren in de stad. “Wij zijn in Zeeland de stad van de ondernemers. We hielden er rekening mee dat de vraag naar kantoorruimte zou afnemen. Dat kantoren misschien moesten wijken voor woningbouw”, schetst Aarnoutse.

Het roer omgooien bleek toch niet nodig, want een snelle scan met Regiodata leverde onverwachte inzichten op. Aarnoutse: “Wij dachten dat we kantoren moesten gaan sluiten. Maar ons beeld kwam niet overeen met de werkelijkheid. De vraag naar kantoorruimte daalde niet.”

Belangrijke conclusies

Goes liet aanvullend onderzoek doen om erachter te komen welke behoeften er waren op de kantorenmarkt. Hierin werd nogmaals bevestigd dat de vraag niet daalde. Een belangrijke andere conclusie was dat de ouderwetse bureaus met computers minder nodig waren. Tegelijk groeide de behoefte aan grotere, sociale ontmoetingsruimten op de werkvloer. Sindsdien is de vraag naar vierkante meters op de kantorenmarkt in Goes niet gedaald, maar juist gestegen. “Regiodata gaf ons toen de belangrijke eerste aanzet om ons beleid te handhaven. Anders hadden we mogelijk prioriteit gegeven aan de transformatie van kantoren naar woningen.”  

3. Hulp van een KVK-specialist

Bijna iedere organisatie wil werken op basis van cijfers en data, maar in praktijk gebeurt dat nog niet overal. “Bij grotere gemeenten zie je vaak een afdeling Onderzoek & Statistiek waar ze veel met data werken. Dat is bij kleinere gemeenten niet zo”, weet Van der Beek. “Daar hebben ze lang niet altijd de capaciteit of expertise in huis om zelf in de cijfers te duiken.”

KVK Cijfers & Trends kan die gemeenten helpen. Specialisten van KVK geven bij gemeenten door het hele land presentaties. “We vertellen daar wat opvalt in de data”, zegt Van der Beek. “We kijken naar de bedrijvigheid in de gemeente. Benoemen welke sectoren groot zijn en welke juist klein. Hoeveel starters en stoppers er zijn en hoe het aantal faillissementen zich ontwikkelt.” De Dataverkenning is gratis.

Vergelijken

Tijdens de dataverkenning wordt je gemeente ook afgezet tegenover andere gemeenten. “Daar ontstaan vaak mooie gesprekken. Wij leveren de inzichten, maar de ambtenaren en bestuurders weten de achtergronden. Zij koppelen de feiten aan hun kennis over het gebied en duiden de cijfers. Het geeft voor beleidsmakers mooie aanknopingspunten om beleid te behouden of aan te passen.” 

Bij gemeenten werken mensen met veel kennis over de eigen regio. Toch zijn de cijfers voor hen vaak verrassend omdat het voor kleinere gemeenten lastig is om alle ontwikkelingen goed in beeld te hebben. Van der Beek zag onlangs nog hoe een dataverkenning tot onverwachtse inzichten leidde: “Bij de ambtenaren was wel bekend dat er een paar bedrijven waren vertrokken van hun bedrijventerrein, maar niemand had in de gaten gehad wat dit betekende. Het banenverlies dat dit veroorzaakte was veel groter dan men dacht.”

4. Dataworkshop voor ambtenaren

KVK Cijfers & Trends helpt naast gemeenten ook medewerkers economische zaken van overheden met data. Meerdere keren per jaar organiseert KVK dataworkshops, waar je leert werken met KVK Regiodata. Tijdens de workshop leer je de cijfers voor je gemeente ook te vergelijken met andere gebieden. Daarnaast ontdek je hoe je cijfers, grafieken en tabellen kunt gebruiken in een economisch beleidsplan.

“Deelnemers krijgen vooraf enkele vragen. Tijdens de workshop gaan we daar verder op in”, vertelt Van der Beek. De workshop vraagt een kleine tijdsinvestering. “Het duurt slechts een uurtje. We doen het online met een kleine groep." De reacties zijn eigenlijk altijd goed. "Deelnemers zijn vaak positief verrast over de gebruiksvriendelijkheid van de tool en de hoeveelheid informatie die ze ermee kunnen krijgen. Ze waarderen de workshop gemiddeld met een 8,5."

5. KVK-datapublicaties

KVK komt zelf ook geregeld met datapublicaties die van waarde kunnen zijn voor beleidsmakers. Zo biedt het KVK Trendrapport elk kwartaal de belangrijkste trends in het bedrijfsleven. Economische inzichten op jaarbasis zijn te vinden in de KVK Bedrijvendynamiek, bijvoorbeeld over het aantal zzp'ers of faillissementen. En in de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) is informatie te vinden over de stemming van ondernemers in Nederland. De COEN is een gezamenlijke publicatie van CBS, MKB Nederland, VNO-NCW, het Economisch Instituut voor de Bouw en KVK.